Internet to potÄga ÂŤ ObserwujÄ, myĹlÄ, piszÄ â serwis Goldenrose
Czas pomiędzy wojną krymską a powstaniem styczniowym był momentem, w którym car poszukiwał spokoju w swoim imperium, aby przeprowadzić reformy. Ta potrzeba pokoju dotknęła także Królestwa. Trzeba było jednak znaleźć osobty, ktore z władcą Rosji podejmą współpracę i zagwaratują pokój. Takim człowiekiem, który miał wlasną wizję dotyczącą Polski, a zarazem gotowym do współpracy, okazal się Aleksander Wielopolski. Postać kontrowersyjna w ocenie. Dla jednych pragmatyk, ktory stopniowo realizował plan autonomicznego państwa, dla innych sprzedawczyk i zdrajca, który nie wykorzystał sytuacji, gdy Polska mogła się wybic na niepodległość (oslabiona Rosja). Jak oceniacie Aleksandra Wielopolskiego?Aleksander Wielopolski posiadał wielu przeciwników zarówno wśród polskich działaczy niepodległościowych jak i rosyjskiej administracji. Doprowadził m.in. do ukrócenia samowoli niektórych urzędników carskich, oczynszowania chłopów oraz równoupranienia Żydów. Podczas swojego pobytu w Petersburgu przkonywał cara do ustępstw wobec Polaków. Był jednak nastawiony sceptycznie wobec planów powstania styczniowego. Gdy jednak nie mógł przekonać rodaków do swoich poglądów, musiał opuścić kraj (zmarł osamotniony w 1877 roku w Dreźnie).
Wielopolski ma prawdopodobnie tyle samo zwolenników, co przeciwników. Osobiście oceniam go jednak pozytywnie. Oczywiście pewne elementy jego postępowania oraz poglądy na sprawy Polski, nie do końca mi odpowiadają, ale mimo to mam swego rodzaju sentyment do tej postaci.
Aleksander Wielopolski był konserwatystą. Ja odbieram tą postać pozytywnie. Człowiek ten chciał poprawiac byt Polaków przez przeprowadzanie szeregu kozystnych reform a nic nie mógłby osiagnąć bez zgody Rosji dlatego musiał z nia współpracować. Wydaje mi sie że Wielopolski patrzył realnie i nie widział innego sposobu wyswobodzenia sie z niewoli jak tylko polityka ugodowa z zaborcą
Parafraza Majakowskiego:
"Mówimy Wielopolski
a w domyśle Rakowski
Mówimy Rakowski
a myślimy Wielopolski".
W albumie „Kamienie” Przemysława Gintrowskiego znaleźć można tekst poświęcony Aleksandrowi Wielopolskiemu, postaci, która budzi różne uczucia, różnie jest oceniana w historii. Tekst śpiewany przez Gintrowskiego ukazuje go raczej negatywnie, niemniej jednak pokazuje także i to, co było powodem jego klęski.
Przez Plac Saski czerkieskie sotnie pędzą
A przed zamkiem sto ognisk dzisiaj płonie
Jak pan robi to, Wasza Ekscelencjo
Że po każdej nienawidzą Cię stronie?
Pan, margrabio, nie myślisz na rozkaz
Więc u cara toś już podejrzany -
Nie uwierzy Petersburg ani Moskwa
Polakowi, co własne ma plany
Pan margrabia wciąż kroczy po linie
Niebezpiecznie tak wysoko chodzić
Przecież klęska go w końcu nie ominie
Bo ma pecha, kto tutaj się rodzi
Twej pogardy nikt ci nie wybaczy
Myśmy ciemni, zapalni i łzawi
A tyś dumny, tyś z nami nie raczył
W narodowym barszczu się pławić
Po co w twarze logiką nam chlustasz?
Nie czytaliśmy Hegla jaśnie panie
Dla nas Szopen - groch i kapusta
I od czasu do czasu powstanie
Pan margrabia wciąż kroczy po linie
Przepaść z lewej i przepaść po prawej
Jeśli z ręki rodaka nie zginie
To z urzędu odejdzie w niesławie
Tyle pracy, panie hrabio, i na nic.
Nadaremna ta branka w rekruty
Będzie to, co ma być - my zwyczajni
Bój bez broni, katorga i knuty
Pan narodu, margrabio, nie zmienisz
Tu rozsądku rzadko się używa
A jedno, co naprawdę umiemy
To najpiękniej na świecie przegrywać.
Pan margrabia wciąż kroczy po linie
Choć niezgrabny i posturę ma dzika
A gdy spadnie, to zyska jedynie
Miano zdrajcy zamiast pomnika.
Że spadłeś,to zwykły los Polski
Każdy w końcu z liny tej spadnie
Tylko czemuś zapomniał, Wielopolski,
Że upadać też trzeba ładnie?
Aleksander Wielopolski, postać bardzo kontrowersyjna w dziejach historii Polski XIX wieku. Z jednej strony oceniany jest jako zdrajca narodowy z drugiej jednak jako ten który trzeźwo patrzył na sytuacje Polaków w Królestwie Polskim drugiej połowy XIX wieku dzięki czemu udało się przeprowadzić szereg istotnych zmian.
Stanowisko pierwsze oceniające Wielopolskiego jako zdrajca przytacza fakt choćby pójścia na ugodę z Rosją za cenę przywrócenia autonomii Królestwu podczas gdy wszystkie środowiska polskie Królestwa nie były w stanie uznać legalności zaborów i tym samym wyrzec się niepodległości.
Z drugiej strony w 1862 roku kiedy Wielopolski został mianowany naczelnikiem rządu cywilnego, czyli po prostu prezesem rady ministrów, przeprowadził rozpoczętą już wcześniej repolonizacje aparatu administracyjnego. Poza tym przeprowadził także zasadniczą reformę szkolnictwa. Wprowadzono nowe programy i podręczniki. W ciągu kilku miesięcy powiększono znacznie sieć gimnazjów i szkół miejskich oraz powiatowych. Założono także uniwersytet, nazwany Szkołą Główną ( w nawiązaniu do reform Komicji Edukacji Narodowej) z 4 wydziałami. Założenie Szkoły Głównej miało duże znaczenie dla dalszych dziejów polskiej nauki, myśli i kultury. Szkoła nawiązywała do najlepszych tradycji polskiego systemu edukacyjnego.
Kolejnym jego wielkim osiągnięciem było uchylenie wszystkich dotychczasowych prawnych ograniczeń dotyczących Żydów. Odtąd mogli oni pełnić funkcje publiczne. Ukaz o tolerancji wobec ludności żydowskiej umożliwił stopniową jej asymilacje do kultury polskiej.
Jestem ciekawa jak wy patrzycie na tę postać. Moim zdaniem jest ona trudna w ocenie –łatwo powiedzieć, że był zdrajcą i mógł nie iść na żadne ugody z Rosjanami, ale gdyby nie to tak naprawdę nie dokonały by się przemiany o których m.in. wspomniałam. Z drugiej jednak strony kompromituje go branka przeprowadzona 6.X.1862 roku, co było reakcją na plany powstańcze. Przewidywano powołanie ok. 10 tys. młodych osób, mieszkańców miast, gdyż to oni stanowili oparcie dla organizacji „czerwonych” którzy przygotowywali się do powstania.